EKOLOJİK AYAK İZİ OYUNLARININ İLKOKUL DÖRT VE BEŞİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRE OKURYAZARLIĞINA ETKİSİ
Author :
Abstract
Bu araştırmada; ekolojik ayak izi oyunlarının öğrencilerin çevre okuryazarlıklarına etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Tek grup deneysel desen kullanılarak gerçekleştirilen araştırmanın örneklemini, Rize ilinde bulunan bir devlet okulunun dört ve beşinci sınıf öğrencilerinden on iki kız, on erkek toplam yirmi iki öğrenci oluşturmaktadır. Karma yöntem esaslarına dayalı bu çalışmada veriler, çevre okuryazarlığı anketi, etkinlikler boyunca üç kez uygulanan ekolojik ayak izi hesaplama ölçeği ve araştırmacı gözlem formu kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın uygulanmasında yapılandırılmış, açık uçlu ve rehberlikli olarak tasarlanan oyunlar sınıf içi ve sınıf dışında öğrencilere oynatılmıştır. Araştırma boyunca öğrenciler 3 kez ekolojik ayak izlerini hesaplamışlardır. Çevre okuryazarlığı anketinin çevre bilgisi, çevreye yönelik duyuşsal eğilimler, çevreye yönelik sorumlu davranış alt boyutları ve ekolojik ayak izi hesaplama ölçeğine ait veriler SPSS paket programı kullanılarak bağımsız örneklem t testi yöntemi ile analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda ekolojik ayak izi oyunlarının öğrencilerin çevre okuryazarlığını olumlu etkilediği bulunmuştur.
Keywords
Abstract
In this study; it is aimed to investigate the effect of ecological footprint games on environmental literacy of students. The sample of the research using a single group experimental design is composed of twenty two students, twelve girls and ten boys, four and fifth grade students of a public school in Rize. In this study based on mixed method bases, data were collected using the environmental literacy questionnaire, the ecological footprint calculation scale applied three times during the activities and the researcher observation form. Games structured for the implementation of the research, designed as open-ended and guided, were played in the classroom and outside the classroom. Throughout the research, students have calculated their ecological footprints 3 times. The environmental literacy questionnaire was analyzed by environmental sample, affective tendencies towards the environment, responsible behavioral subdimensions towards the environment, and the independent sample t test method using the SPSS package program given on the ecological footprint calculation scale. As a result of the study, it was found that ecological footprint games positively affected the environmental literacy of the students.
Keywords
- Acar, Ö; Akbaş, A; Arslan, O; Bayram, C; ve Bolay, N.(1985). Yeni Türk Ansiklopedisi (Cilt 8). İstanbul: Ötüken.
- Akıllı, M; Genç, M. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Okuryazarlığı Alt Boyutlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Sakarya University Journal Of Education, 5/2 81-97.
- Alp, E., Ertepınar, H., Tekkaya, C. Ve Yılmaz, A. (2008). A Survey On Turkish Elementary School Students’ Environmental Friendly Behaviours And Associated Variables, Environmental Education Research, 14(2), 129–143.
- Atasoy, E; Ertürk,H.(2008). İlköğretim Öğrencilerinin Çevresel Tutum Ve Çevre Bilgisi Üzerine Bir Alan Araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt-Sayı: 10-1 Balgopal,M.M & Wallace,A.M. (2009). Decisions and Dilemmas: Using Writing to Learn Activities to Increase Ecological Literacy. The Journal of Environmental Education. 40(3). 13-26
- Balkan Kıyıcı, F; Atabek, Yiğit, E; Selcen, Darçın, E.2014). Doğa Eğitimi İle Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlık Düzeylerindeki Değişimin Ve Görüşlerinin İncelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt 4, Sayı 1, 17-27
- Barbas ve ark. (2009). The Effect of Nature Documentaries on Students' Environmental Sensitivity: A Case Study. Learning, Media and Technology, 34(1). 61-69
- Benzer, E., & Şahin, F. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlığının proje tabanlı öğrenme süresince örnek olaylarla değerlendirilmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 55-83.
- Brown,A.L. (1997), The Environmental Overview In Development Project Formulation, Impact Assessment, 15(1), Pages 73–88.
- Cechin, D. (2013). Pedagogical perspectives on play. I. Schousboe, & D. Winter- Lindqvist, Children's play and development: Cultural historical perspectives (s. 62).
- Çetin, G. (2003). The effect of conceptual change instruction on understanding of ecology concepts. Unpublished doctoral dissertation, METU, Ankara.
- Cutter-Mackenzie, A; Smith, R.(2001). Gauging primary school teachers’ environmental literacy: An issue of ‘priority’. Asia Pacific Education Review 2(2):45-60
- Cutter- Mackenzie, A., & Edwards, S. (2013). Toward a model for early childhood environmen- tal education: Foregrounding, developing and connecting knowledge through play-based learning. The Journal of Environmental Education, 195-213.
- Cutter- Mackenzie, A., & Edwards, S. (2014). Everyday environmental education experiences: The role of content in early childhood education. Australian Journal of Environmental Education, 30(1), 127-133.
- Cutter- Mackenzie, A., Edwards, S., Moore, D., & Boyd, W. (2014). Play- based learning in early childhood education. Young children's play and environmental education in early childhood education (s. 9-11). Springer.
- Daly,H.E; Cobb,J.B.(1989). Fort he common Good: Redirecting the economy toward community, the environment,and a sustainable Future. Boston.Massachusetts.Beacon press.
- Disinger, J.F., Roth, C.E., (1992). Environmental Literacy. http://www.Eric.Ed.Gov/ Erıcdocs/Data/Ericdocs2sql/Content_Storage_01/0000019b/80/12/F4/A7.Pdf Erişim Tarihi: 20.05.2017
- Doğal Yaşamı Koruma Vakfı. (2012). Yaşayan Gezegen Raporu.
- Doğan, M. (1997). Ulusal Çevre Eylem Planı. Türkiye Çevre Vakfı.
- Erdoğan, M. (2009). Fifth Grade Students' Environmental Literacy And The Factors Affecting Students' Environmentally Responsible Behaviors. Doctorate’s thesi, Middle East Technical University, Ankara.
- Eren, B; Aygün, A; Chabanov,D; Akman,N. (2016). Mühendislik Öğrencileri Ekolojik Ayak İzinin Belirlenmesi. International Journal of Engineering and Technology Research, 1(1): 7–12
- Ertekin, P. (2012). Sürdürülebilir Kaynak Kullanımına Yönelik Çevre Eğitimi Uygulamalarının İlköğretim Öğrencilerinin Karbon Ayak İzi Konusunda Bilinçlenmeleri Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
- Erten, S. (2004). Çevre eğitimi ve çevre bilinci nedir, çevre eğitimi nasıl olmalıdır? Çevre ve İnsan Dergisi, Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın Organı, 65/66. Ankara.
- Farmer, J., Knapp, D. & Benton, M. G. (2007). An elementary school environmental education field trip: long-term effects on ecological and environmental knowledge and attitude development. The Journal of Environmental Education, 38(3), 33-42.
- Gabriel, N. (1996). Teach Our Teachers Well: Strategies To Integrate Environmental Education İnto Teacher Education Programs. Boston: Second Nature.
- Gottlieb, D., Vigoda- Gadot, E., & Haim, A. (2013). Encouraging ecological behaviors among students by using the ecological footprint as an educational tool: a quasi- experimental design in a public high school in the city of Haifa. Environmental Education Research, 10(6), 844-863.
- Gökmen, A., Ekici, G. & Öztürk, G. (2012). Biyoloji öğretmen adaylarının çevre eğitimine yönelik öz-yeterlilik algılarının incelenmesi üzerine bir çalışma. 10. Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde.
- Groenke, S. L.; Puckett, R.(2006). Becoming Environmentally Literate Citizens. Science Teacher, 73(8). 22-27
- Gürbüz, H. & Çakmak, M. & Derman, M. (2012). Biyoloji Öğretmen Adaylarının Sürdürülebilir Çevreye Yönelik Tutumları , Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 144-149, 2013.
- Hines, J., Hungerford, H. R., & Tomera, A. N. (1986/87). Analysis And Synthesis Of Research On Responsible Environmental Behavior: A Meta-Analysis. Journal Of Environmental Education, 18(2),1-8. Hsu, S. (2004). The Effects Of An Environmental Education Program On Responsible Environmental Behavior And Associated Environmental Literacy Variables İn Taiwanese College Students. The Journal Of Environmental Education, 35, 37-48.
- Human Development Report (1994). Published For The United Nations Development Programme (Undp) Oxford University Press Oxford New York Toronto
- Kahyaoğlu, M. (2009). Öğretmen adaylarının fen ve teknoloji dersinde çevresel problemlerin öğretimine yönelik bakış açıları, hazır bulunuşlukları ve öz-yeterliliklerinin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 28- 40.
- Karpudewan, M. Zurida, İ ve Wolff-Michael, R.(2012). Promoting pro-environmental attitudes and reported behaviors of Malaysian pre-service teachers using green chemistry experiments. Environmental Education Research 18(3):375-389
- Keles, Ö., & Aydogdu, M. (2010). Pre-service science teachers’ views of the ecological footprint: The starting-points of sustainable living. In Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 11(2), 2.
- Keleş, Ö. (2007). Sürdürülebilir yaşama yönelik çevre eğitimi aracı olarak ekolojik ayak izinin uygulanması ve değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Keleş, Ö. (2011). Öğrenme halkası modelinin öğrencilerin ekolojik ayak izlerini azaltmasına etkisi. Gaziantep Üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 10(3), 1143-1160.
- Kışoğlu, M. (2009). Öğrenci merkezli öğretimin öğretmen adaylarının çevre okuryazarlığı düzeyine etkisinin araştırılması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
- Kışoğlu ,M; Gürbüz,H; Sülün,A; Alaş,A Ve Erkol,M.(2010). Environmental Literacy And Evaluation Of Studies Conducted On Environmental Literacy İn Turkey. International Online Journal Of Educational Sciences, 2010, 2 (3), 772-791
- Köroğlu, H., & Yeşildere, S. (2002). İlköğretim II. Kademede Matematik Konularının Öğretiminde Oyunlar ve Senaryolar. V. Ulusal Fen Bilimleri Ve Matematik Eğitimi Kongresi. Ankara.
- Mckeown, R. (2002). Progress Has Been Made İn Education For Sustainable Development. Applied Environmental Education And Communication, 1, 21–23.
- Morgil, İ., Yılmaz, A., Ve Cingör, N. (2002). Fen Eğitiminde Çevre Ve Çevre Koruma Projesi Hazırlamasına Yönelik Çalışma. 5. Ulusal Fen Bilimleri Ve Matematik Eğitimi Kongresi, 2002, Eylül 16-18, Ankara, Türkiye.
- Ökesli, T.F. (2008). Relationship Between Primary School Students’ Environmental Literacy And Selected Variables İn Bodrum. Unpublished Master Thesis, Odtü.
- Özdemir Adak, A., & Koçyiğit, S. (2012). Oyun. R. Zembat içinde, Okul öncesi eğitime giriş (s. 225-226). Ankara: Hedef.
- Özgenç, N. (2010). Oyun Temelli Matematik Etkinlikleriyle Yürütülen Öğrenme Ortamlarından Yansımalar. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
- Özmehmet, E. (2008). Dünya'da ve Türkiye'de sürdürülebilir kalkınma yaklaşımları. Journal of Yaşar University, 3(12), 1853-1876.
- Özmen, H; Özdemir, S.(2016). Determination of Pre-Service Science and Technology Teachers’ Views on Environmetal Education. Kastamonu Eğitim Dergisi 24:4. 1691 – 1712
- Özsoy, S. (2010). Eko-okul uygulamasının ilköğretim. öğrencilerinin çevre. okuryazarlığı düzeyine etkisi. Doktora Tezi, ODTÜ.
- Pearce, David William, A. Markyanda Ve E. Barbier (1990), Sustainable Development: Economics And The Environment İn The Third World, Edgar, Aldershot’tan Aktaran Erhun Kula; History Of Environmental Economic Thought, Routledge, London, 1998.
- Roth, C. E. 1992. Environmental literacy: it’s roots, evolution, and direction in the 1990s. ERIC Clearinghouse for Science, Mathematics, and Environmental Education, Columbus, Ohio, USA.
- Sağlam, M. ve Yüksel, İ. (2007). Program Değerlendirmede Meta Analiz ve Meta Değerlen- dirme Yöntemleri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 18, 175-189.
- Sia,A.P; Hungerford, H.R & Tomera, A.N.(1986). Selected Predictors Of Responsible Environmental Behavior: An Analysis. The Journal Of Environmental Education .17(2).31-40
- Smith, A. (2001) Early childhood- A Wonderful Time for Science Learning. Australian Primary & Junior Journal, 17(2):52–55.
- Soran, H., Morgil, F.İ., Yücel, S., Atav, E. Ve Işık, S. (2000). Biyoloji Öğrencilerinin Çevre Konularına Olan İlgilerinin Araştırılması Ve Kimya Öğrencileri İle Karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 128-139.
- Şimşekli, Y. (2001). Bursa’da “Uygulamalı Çevre Eğitimi” Projesine Seçilen Okullarda Yapılan Etkinliklerin Okul Yöneticisi Ve Görevli Öğretmenlerin Katkısı Yönünden Değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: Xıv, Sayı:1, 7384.
- Teksöz, G; Şahin,E; Ertepınar;H.(2010). Çevre Okuryazarlığı, Öğretmen Adayları Ve Sürdürülebilir Bir Gelecek Envıronmental Lıteracy, Pre-Servıce Teachers, And A Sustaınable Future. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 39: 307-320
- Tuncer, G. T., Ertepınar, H. Ve Şahin, E. (2008a). Çevre Okuryazarlığı: Geleceğin Öğretmenleri Sürdürülebilir Bir Gelecek İçin Hazır Mı? 8. Ulusal Fen Bilimleri Ve Matematik Eğitimi Kongresi, 2008, Ağustos 27-29, Bolu, Türkiye.
- Toprak, D. (2006). Sürdürülebilir kalkınma çerçevesinde çevre politikaları ve mali araçlar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(4), 146-169.
- Tuğrul, B. (2016). Oyun temelli öğrenme. R. Zembat içinde, Okul öncesinde özel öğretim yöntemleri (Cilt 5. basım, s. 177-203). Anı Yayıncılık.
- United Nations Development Programme (UNDP).(1996). New York Oxford University Press.
- Wood, E. (2010). Developing integrated pedagogical approaches to play and learning. In P. Broadhead, J. Howard,& E. Wood (Eds.), Play and learning in the early years (pp. 9-25). London, New Delhi World Commission On Environment And Development (1987). Our Common Future, Oxford, Oxford University Press
- Wrı; Unep; Undp; World Bank; Wrı*Unep*Undp*World Bank.(1996). World Resources. 97 : A Guide To The Global Environment - The Urban Environment (English). Washington, D.C. : The World Bank
- Wright, R.T.(2008). Environmental Science : Toward a Sustainable Future. Cambridge University Press
- Yıkılmaz, N. (2003). Yeni Dünya düzeni ve çevre. İstanbul: Sosyal Araştırmalar Vakfı.
- Yılmaz, A., Morgil, İ., Aktuğ, P. Ve Göbekli, İ. (2002). Ortaöğretim Ve Üniversite Öğrencilerinin Çevre, Çevre Kavramları Ve Sorunları Konusundaki Bilgileri Ve Öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 156-162.
- Yılmaz, O., Boone, W. J. & Anderson, H. O. (2004). Views Of Elementary And Middle School Turkish Students Toward Environmental İssues. International Journal Of Science Education, 26, 1527-1546
