TÜRKÇE VE TÜRKÇE’YE ÇEVRİLMİŞ OKUL ÖNCESİ DÖNEM RESİMLİ ÖYKÜ KİTAPLARINDA YAŞLILIK KAVRAMININ İNCELENMESİ
Author :
Abstract
Bu araştırmanın amacı Türkçe ve Türkçe’ye çevrilmiş okul öncesi dönem çocukları için yazılmış resimli öykü kitaplarındaki yaşlılık kavramının incelenmesidir. Araştırma betimsel nitelikte tarama modelinde olup veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından oluşturulmuş kontrol listesi kullanılmıştır. Araştırmada örneklem olarak evrenden ölçüt örnekleme yöntemi ile alınmış 24 adet Türkçe, 26 adet ise Türkçe’ye çevrilmiş toplam 50 adet resimli öykü kitabı bulunmaktadır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre Türkiye’de yayınlanmış olan resimli öykü kitaplarında yaşlılara ve yaşlılık kavramına çok fazla yer verilmediği, yaşlıların yer aldığı kitapların çoğunda ise en fazla bir tane yaşlı karakterine yer verildiği görülmüştür. Yaşlıların yer aldığı kitaplarda ise kadın yaşlıların erkek yaşlılara göre daha fazla yer aldığı ve kitapların çoğunda yaşlıların ana karakter olmadığı tespit edilmiştir. Bu sonuçlardan hareketle okul öncesi dönem çocuklarının, yaşlıları daha iyi tanıyabilmeleri ve onlara yönelik farkındalık geliştirebilmeleri açısından resimli öykü kitaplarında yaşlılara daha geniş yer verilmesi ve onların ana karakter olarak kullanılmasına yönelik öneriler sunulmuştur.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to examine the concept of old age in the picture story books written for preschool children in Turkish and translated into Turkish. The research is based on a descriptive model of scanning and the control list created by the researchers is used as data collection tool. In the study, there are a total of 50 picture story books, 24 of them in Turkish and 26 of them translated into Turkish, in the sample taken from the population via the criterion sampling method. According to the results obtained from the study, elders and the concept of old age are not given much place in picture story books published in Turkey and most of the books in which elders are given place includes only one elder character. In the books with elder characters, it has been found that the female elders are more involved than the male elders, and in the majority of the books elders are not the main characters. According to these results, we present suggestions for the use of elders as a main character and give the more place in the picture story books in terms of preschool children being able to know the elderly better and to raise awareness of them.
Keywords
- Ansello, E. F. (1977). Age And Ageism in Children’s First Literature. Educational Gerontology 2: 255–274.
- Arseven, T. (2005). Mesaj Açısından Çocuk Kitapları. Hece Dergisi 9 (104-105): 46-51.
- Bader, Je. E. (1980). Attitudes Towards Aging, Old Age and Old People. Aged Care & Services Review 2(2): 3-14.
- Barnum, P. W. (1977). The Aged in Young Children’s Literature. Language Arts 54 (1): 29–32.
- Beland, R. M. (2000). Bibliotherapy and Aged Paper Present at The Meeting of Association for Gerontology in Higher Education, Myrtle Beach, SC.
- Beland, R., M., & Mills, T., L. (2001). Positive portrayal of grandparents in current children’s literatüre. Journal of Family Issues, 22(5), 639-651.
- Butler, R. (1969). Age-ism:Another from of bigotry. The gerontologist, 9, 243-246.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
- Cesur, E. ve Baş, B. (2015). Mavisel Yener'in Çocuklara Yönelik Öykülerindeki Eğitsel İletiler Üzerine Bir Araştırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi 3(3): 64-76.
- Crawford, P. (1996). Grandma, what gray hair you have! Confronting ageism in the pages of children’s literature. Teaching and Learning Literature, 6, 2–9.
- Crawford, P. A., & Bhattacharya, S. (2014). Grand images: Exploring images of grandparents in picture books. Journal of Research in Childhood Education, 28(1), 128-144.
- Demirci Aksoy, A. (2016). Türk Kültüründe Aile, Kadın ve Yaşlı. Turhan Çetin ve Ali Meydan (Ed.), Türk Kültüründe Coğrafya II (s. 367-387). Ankara: Pegem Akademi.
- Erdal, K. (2008). Çocuk Edebiyatı ve Çocuk Kitapları. Milli Eğitim, 178.
- Geçgel, H. ve Demir, F. (2012). Muzaffer İzgü’nün Öykülerinde Çocuk ve Eğitim Teması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(3): 329-342.
- Gönen, M. (1991). İşitme özürlü okulöncesi çocukların eğitiminde kullanılan resimli kitapların özellikleri. Türk Kütüphaneciliği. 56-58.
- Gönen, M. (2015). Çocuk Edebiyatı. Eğiten Kitap: Ankara.
- Gönen, M., Aydos, E. H., Şentürk, Ç., Karacan, G., Kahraman, C. Ve Tuna, P. (2013).Resimli çocuk kitaplarının içerik ve fiziki özelliklerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi. 1-13.
- Görgün Baran, A. (2003). Yaşlılığın Anlamı Üzerine Niteliksel Araştırma. II. Ulusal Yaşlılık Kongresi, 9-12 Nisan, Denizli. (s:121-140).
- Görgün Baran, A. (2005).Yaşlı ve Aile İlişkileri. T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Genel Yayın No:127, Ankara.
- Güleç-Çakmak, H. ve Gönen-Sofuoğlu, M. (1997). 1974-1993 yılları arasında Türkçe basılmış olan resimli öykü kitaplarının resimlendirilme ve fiziksel özellikleri yönünden incelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 11 (1), 42-53.
- Güleç, H. ve Geçgel, H. (2005). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Kök Yayıncılık.
- Güler, T., Dereli, F. ve Hazar, R. G. (2013). Okul Öncesi Eğitim Programında Yer Alan Değerlerin Öğretmen Görüşleri ile İncelenmesi. Uluslararası Antalya Değerler Eğitimi Sempozyumu, 408-418.
- İçli, G. (2008). Yaşlılar ve yetişkin çocuklar. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 1(1): 29-38.
- Işıtan, S. (2005). Resimli çocuk kitaplarının benlik kavramıyla ilgili konuları içermesi yönünden incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Programı, Ankara.
- Karataş, E. (2014). Çocuk edebiyatında karakter kavramı. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 60-79.
- Karatay, H. (2007). Dil Edinimi ve Değer Öğretimi Sürecinde Masalın Önemi ve İşlevi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3, 463-477.
- Kocabaş, İ. (1999). Çocuk Kitabı Seçim Kriterleri ve 1997 Yılını Kapsayan Bir Değerlendirme (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Komşu, U., C. (2014). Yaşlılık, Yaşlı Nüfusunun Sorunları ve Yetişkin Eğitimi. The Journal of Academic Social, 2(1), 370-389.,
- Küçükdeğirmenci, E. ve Özcan, E. (2010). Okul Öncesi Dönem Çocukları için Yazılan Hikaye Kitaplarında Türk Kültürünün Yeri. V. Ulusal Okul Öncesi Öğretmenliği Öğrenci Kongresi, Çukurova Üniversitesi, Adana, 13-15 Mayıs.
- McElhoe, J. S. (1999). Images of grandparents in literature. New Advocate, 12, 249–258.
- McGuire, S. L. (1993). Promoting positive attitudes toward aging: Literature for children. Childhood Education, 69, 204–210.
- McGuire, S. L. (2003). Growing up and growing older: Books for young readers. Childhood Education, 79, 145–151.
- Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd Edition). California: SAGE Publications.
- Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2013). http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/80/04/747201/icerikler/okul-oncesiegitim_109573.html (14 Mart 2018 tarihinde ulaşılmıştır.)
- Palmore, E. (1990). Ageism: Negative and positive. New York: Springer.
- Peterson, D., & Eden, D. (1977). Teengers and aging: Adolescent litareture as an attitude source. Educational Gerontology, 2(3), 311-324.
- Songören, S. (2011). Yabancı dil öğretiminde çocuk edebiyatı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1), 1725-1731.
- Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2011). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık
- Şimşek, T. (2005). Çocuk Edebiyatı. Konya: Suna Yayınları.
- Tür, G. ve Turla, A. (1999). Okulöncesinde çocuk, edebiyat ve kitap. İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
- Ural S. (2013). Okul Öncesi Çocuk Kitaplarının Tanımı. Mübeccel Gönen (Ed.), Çocuk Edebiyatı içinde (s.33-56). Ankara: Eğiten Kitap
- Uzmen, S. (1993). 1970-1993 yılları arasında basılmış Türkçe ve İngilizce resimli hikâye kitaplarının konu yönünden incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Ünalan, T. (2000). The Status of Old Age Population in Turkey. Nufusbilim Dergisi/Turkish Journal of Population Studies, 22 (2000): 3-22.
